Liesbeth van de Wetering en Frank Brander vroegen me of ik even een pitch van vijf minuten wilde doen op de tweede bijeenkomst van het Vernieuwingsnetwerk Groningen, vanavond – ergens in Selwerd – Groningen.
Het is 2030. Hoe leven we samen? Jouw ideaalplaatje voor de stad Groningen, alstublieft.
Da’s nogal een vraag. En zeker om dat even tot vijf minuten te comprimeren. Zeker ook om het even zo even rap-rap-rap tussen de bedrijven door te doen.
Daarom kort een aantal klodders verf op het doek op basis van ervaringen van dichtbij, veel recent lezen over utopieën, eigen experimenten en reizen onder andere naar Marrakech, Urk en Christiania-Kopenhagen. Geen gedegen onderzoek, waar ik normaal stiekem toch wel van ben maar ik ben gewoon begonnen met typen en toen stond het er. Graag doorvragen, aanvullen en verrijken dus.
En goed om te weten: twee andere pitches gaan in op werken in 2030 en wonen in 2030. Dus dat heb ik maar een beetje buiten mijn beschouwing gelaten.
Ten eerste zie en voorzie ik een toename van het aantal mensen van elders uit de wereld en in het bijzonder vanuit het zuiden. Zuid-Europeanen en mensen uit Afrika, die naar het noorden trekken omdat ze hier meer kansen zien en minder bedreigingen. Dat levert ongetwijfeld spanningen op. Maar in mijn ideaalplaatje kunnen we ook veel van ze leren – vooral ook omdat Groningen op de één of andere manier toch in het bijzonder een aantrekkingskracht heeft op mensen die echt bewuste keuzes maken en hier dus komen echt iets te doen. En denk ook aan studenten uit Saoedi Arabië en promovendi uit Iran. We kunnen veel van ze leren. Samenleven bijvoorbeeld. Stam-denken en voor elkaar zorgen, zoals in diep donker Afrika, in Marokko. Lekker naar je buurvrouw tetteren vanuit je raam zoals in Spanje. Of relaxed op een bankje zitten zoals in Zuid-Frankrijk. Geen geld lenen. Minder opgeven aan de belastingdienst / een sterker ontwikkelde zwarte economie draaien. Verder zie ik zuiderlingen die hier al langer zijn, steeds beter hun draai vinden. We hebben bijvoorbeeld sinds kort een prachtige Turkse supermarkt aan het Boterdiep, een shisha-lounge en recent twee nieuwe meer high-end Turkse specialiteitenrestaurants en één gelegenheid voor soort-van-fijnproevers van de Perzische keuken. Dus: meer zuiderlingen, die meer invloed gaan hebben op hoe we met elkaar samenleven.
Ten tweede zie en voorzie ik dat we hechter met elkaar gaan samenleven in groepen die iets met elkaar hebben. We zijn klaar met de grote afstand tot elkaar en zijn elkaar op een nieuwe manier aan het opzoeken. Wat je nu al ziet gebeuren in Whatsapp- en Facebookgroepen zal volwassener worden, zodat we per straat of woningscomplex misschien nog twee boormachines nodig hebben, vier auto’s, twee oppasoma’s en één dikke vette barbecue. Delen. Samen. Er weer voor elkaar zijn. En prachtige dingen als Wehelpen.nl zullen niet meer alleen door mensen worden gebruikt die handig zijn met computers, maar door een nog groter deel van de samenleving, dan dat nu al Marktplaats gebruikt en TV kijkt. Al is het alleen al omdat over vijftien jaar bijna iederen vijfentwintig jaar internet-vlieguren heeft. Online samenleven wordt gewoon en ideeën en dingen delen wordt de standaard. Want samen met de mensen dicht om ons heen komen we verder – hyper-local, mega-micro, nano. En dat oneindig op je smartphone kijken dat is net zo 2014 als dat faxen nu zo 1998 is. Een terugtrekkende overheid zorgt er verder voor dat deze groepen meer vrijheid krijgen om samen te leven en ik kan me voorstellen dat ze bijvoorbeeld ook echt samen gaan bouwen. En dan niet persé volgens allerlei technocratische regels, maar gewoon lekker vrij timmeren zoals in Christiania of Marrakech. Zonnecollectoren, waterstofcellen, 3D-printers, zelf tuinieren. Je eigen zeewier kweken. Insecten fokken. En zelf rommelen met bacteriën en DIY-gen-pakketjes zoals we nu spelen met een DIY-laser-cutter. Autarkisch. Zo hier en daar verenigd in coöperaties. Zolang ‘t maar doet wat’t moet doen en er geen doden vallen. Gewoon weer je dorpje hebben en gesprekken zoals bij de dorpsput, echt bij de dorpsput, maar ook online. Onze economische footprint kan en moest omlaag, omdat we elkaar meer gaan helpen, meer gaan delen en bovendien minder geld nodig hebben voor flauwekul-dingen, want geluk haal je uit de mensen om je heen. Niet uit spullen en andere materialistische korte termijn rush-bringers.
Ten derde zie en voorzie ik ook dat mensen elkaar in de Ommelanden beter leren vinden. Mensen die daar nu al wonen, maar ook mensen die daar bewust samen naartoe trekken. Vanuit de stad Groningen, maar ook vanuit de Randstad of misschien ook Duitsland. De val-vlucht-dalende huizenprijzen – met krimp en bevingen als oorzaak – maken’t allemaal mogelijk. Ik voorzie een nieuw-ambacht / maker-dorpje ergens in Oost-Groningen. Een rust-community op 14 minuten treinen boven de Grote Markt. De mensen leven in het ritme van de natuur, de getijden, dag en nacht en dood en geboorte. En een Ayahuasca-klooster in Ter Apel. Groningen ligt op een uur treinen van Amsterdam, anderhalf van Hamburg en Eelde heeft lijntjes met Kopenhagen en Heathrow. Het zorgt ervoor dat de Groningers niet alleen online wereldburgers kunnen zijn, maar eenvoudig verre vrienden kunnen maken en ze kunnen blijven bezoeken.
Ten vierde voorzie ik dat groepen die echt niet zelf kunnen leven buiten de boot blijven dreigen te vallen. Ik denk aan getraumatiseerde asielzoekers, in hun jeugd mishandelde Oosterparkers, zwakbegaafden, invaliden. Uitschot. U kent ze wel. Wegstoppen in wijken of dagbestedingsplekken, zoals nu kan niet meer. Daar is geen geld meer voor. En de overheid heeft zich terug getrokken. Ze zwerven op straat en zoeken elkaar ook op. Er zijn twee mogelijkheden: 1. we stoten ze af en we krijgen incidenteel last van ze – bijvoorbeeld in criminele vorm of 2. we nemen ze op, a. omdat we nou eenmaal allemaal mensen zijn en de één iets meer moois heeft meegekregen dan de ander of b. simpelweg omdat we zien dat we er zo al-met-al minder last van hebben. In mijn ideaalplaatje ga ik er vanuit dat we ze opnemen. Echt samen leven. Net als vroeger in ‘t dorp. En we werken er zo hier en daar al aan. Kijk maar’ns op sites als Kracht in Nederland, Nieuw Nederland, Maak050 of natuurlijk uit eigen koker: Gewoon een kop koffie.
Zoiets?
Vragen? Vragen. Aanvullingen? Graag / Kom maar door.
Eerder deelde ik mijn plaatje als Google Doc met de wereld en vroeg om even mee en tegen te denken. Dat document met comments van onder andere Marloes Dekker, Koen de Koning en Remco Kouwenhoven vind je hier. Dank voor’t mee- en tegendenken.