Gisteren bracht de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) een gevraagd advies uit aan staatssecretaris Paul Blokhuis over een structureel andere aanpak voor het terugdringen van dakloosheid in Nederland. De Raad wil vooral inzetten op huisvesting en minder regels. Dat klinkt prachtig en nuttig, maar ik zie deze aanpak nog steeds niet als structureel genoeg. Dakloos word je niet op je twintigste of op je dertigste. Dat word je al in je jeugd. Vaak al vlak na je geboorte. Hechting is bijna altijd de oorzaak. Dat zijn mijn bevindingen na mezelf te hebben ondergedompeld in dakloos Groningen. En… ik schreef er een roman over, die overigens vrijdag aanstaande uitkomt.

Dakloos word je pas als je wankelt en de meeste daklozen begonnen al te wankelen in de eerste vijf jaren van hun leven.

In tien jaar is het aantal daklozen in Nederland verdubbeld. De Raad noemt naweeën van de vorige crisis, te veel ingewikkelde regels voor kwetsbare mensen en te weinig goedkope woningen als oorzaken. Ik heb van dichtbij gezien dat dat klopt, maar dat het niet de bron is van dakloosheid. Dakloos word je pas als je wankelt en de meeste daklozen begonnen al te wankelen in de eerste vijf jaren van hun leven. Of zelfs vaak al vóór hun geboorte. Ellende is overerfbaar, leerde ik.

In 2013 zette ik de daklozenwandelingen in Groningen op. Twaalf mensen van de straat namen duizenden Groningers mee door de stad om hun levensverhalen te delen. Door de wandelingen leerde ik tientallen mensen van de straat van dichtbij kennen. Ik leerde dat ze niet dakloos werden op hun twintigste of dertigste, maar eigenlijk al toen ze nog heel jong waren, toen er thuis dingen heel erg mis gingen, vaak al vlak na hun geboorte. Hun jeugdverhalen grepen me aan. Ze vormen de basis voor mijn boek.

Een kind kan niet kiezen wat hem overkomt.

Donkerder gaat over Rogier, een slim jochie, lief, zorgzaam en positief. In de krokusvakantie van 1983 verhuist hij met zijn ouders naar een vakantiepark in Drenthe, waar zijn vader directeur wordt. Donkerder gaat ook over René, wiens kaarten voor het leven minder goed geschud zijn; hij is de jongste in een gezin van vier, zijn moeder is overleden en zijn vader en broers zijn aan de drank en misbruiken zijn zus. Donkerder gaat ook over wat de levens van de twee jongens met elkaar doen en dat je je tegen te veel duisternis niet kunt weren en over dat een kind niet kan kiezen wat hem overkomt.

Door de daklozenwandelingen ervoer ik aan den lijve wat diepe duisternis van anderen met mijn leven deed. In Donkerder, mijn debuutroman, schrijf ik de donkerte van me af en vertel ik het jeugdverhaal van de daklozen die me binnenlieten in hun leven. Mijn roman is een uitnodiging om met nog minder oordeel naar daklozen te kijken. Want waar komt al die duisternis eigenlijk vandaan? Dakloos word je niet op je twintigste, dertigste of veertigste. Dakloos word je in je jonge jaren.

Meer over de daklozenwandelingen (inclusief prachtige verhalen van onder andere Karin Sitalsing): https://ritzotencate.com/project/gewoon-een-kop-koffie/

Wat dan wel? Gewoon weer naar elkaar omkijken.

Concreet adviseert de Raad:

  • Meer kleine woonvormen creëren.
  • Huisuitzettingen bij huurachterstand verbieden.
  • Dreigende dakloosheid beschouwen als vraag om hulp.
  • Creatieve eigen woonoplossingen tijdelijk toestaan.
  • Flexibel zijn met regels zodat mensen niet nog verder in de problemen raken.

Dat is een mooi begin, maar volgens mij allemaal niet structureel genoeg. Er is meer verbinding nodig in onze maatschappij. Gewoon weer naar elkaar luisteren. Gewoon weer een beetje naar elkaar omkijken. Gewoon weer een praatje maken.

Heb je vragen, aanvullingen? Laat een reactie achter, mail of bel.

 

Digitale Fitheid op scholen, in het onderwijs, met jongeren. Doe je mee?

De komende weken, maanden wil ik aan de slag met digitale fitheid op scholen, in het onderwijs, met jongeren. Samen leren hoe we gezonder kunnen omgaan met smartphones en het internet. Hoe zorgen we ervoor dat we de digitale middelen weer de baas worden? Maandag 20...

Vaker tot veel tellen

‘Waar wind je je over op?’ Ik stel deze vraag vaak aan groepen om ze een beetje aan de praat te krijgen. Als er ruimte is stuur ik ze daarna graag de straat op, de krantenhoek van de bieb in, om pas weer terug te komen als ze een flinke verzameling opwindsels hebben,...

Alsjeblieft: versie 2.0 van mijn roman Donkerder, gratis.

Tien jaar terug zette ik de daklozenwandelingen van Groningen op; ik hielp twaalf voormalig dakloze gidsen hun levensverhaal te delen aan de hand van de stad. Duizenden mensen wandelden mee, soms wel tien kilometer. Elke gids had zijn of haar eigen levensverhaal en...

Let’s welcome Winter!

This week was the week of Samhain, All Saints or as the Mexicans call it Las Dias de los Muertos. It’s the time of year that – at least in the northern hemisphere - we feel winter is coming, the darker season is rising. From now on most of us have the tendency to...

Vijf dagen en nachten overleven in de Schotse natuur

“Bushcraft, zoals wij het zien, is mensen te laten ervaren dat buiten je thuis kan zijn en daar hoort alles bij,” aldus René Nauta en Beke Olbers over bushcraft, hun bedrijf Extra Bushcraft en hun opleidingen. In 2019 begonnen Erik, Stefan, Ward en ik bij Beke en René...

Van lezing over digitalisering naar Nationaal Museum Digitalisatie

Een aantal weken terug vroeg een onderwijsgroep me of ik een lezing wilde geven over digitalisering. Omdat lezingen niet per sé de meest inspirerende vorm zijn om iets te leren verzonnen we samen een niet-lezing: het Nationaal Museum Digitalisatie. In plaats van een...

STROOM Emmen zoekt jongeren die willen vlammen voor Emmen

Op dinsdag 12 oktober zijn de audities voor STROOM: een gloednieuw programma van de Bieb in Emmen voor creatieve, ondernemende jongeren om samen met een toegewijd team echt toffe events te organiseren. Wie laat zien goede plannen te kunnen verzinnen, dingen te kunnen...

Teamuitje: ‘never let a good Corona-crisis go to waste’

"Hoera! Het Corona-monster is getemd!" Vanaf half juni hebben praktisch alle volwassenen een eerste vaccinatieprik te pakken. Vanaf half juni voelen praktisch alle volwassenen zich bevrijd. Vanaf half juni kunnen we weer normaal doen, weer dichterbij elkaar komen,...

SLIK! Nederlandse automobilisten zetten per jaar 3000 olympische zwembaden vol brandstof in de fik.

Afgelopen zondag reden we vanuit Groningen op en neer naar het midden van het land voor een rondje langs familie. Op de A7 was het druk. De A6 was één en al auto. En zelfs op de acht banen van de A12 was het heen én terug alles behalve een auto-rustige zondag. ‘Waar...

Op zoek naar 100 Groningers, die aan staan

‘Andere regio’s laten keer op keer van zich horen, gaan mee op handelsreizen en staan met busladingen lobbyisten in Den Haag en Brussel. Groningers zie je bijna nooit en zeker niet met één duidelijk verhaal voor de toekomst. En ik denk dat jullie daar kansen laten...

Donkerder Avond bij EM2 – kom je ook?

Donderdag 30 juli. Een avond in EM2 Groningen rondom mijn roman Donkerder.  Op 30 april kwam Donkerder, mijn debuutroman, uit. Sindsdien is er - nog even los van Corona - veel gebeurd. De eerste paar honderd mensen kochten, leenden en lazen mijn boek. Ik kreeg diep...

Lokaal Lekkers – eten uit eigen buurt en regio

Hou je van lekker koken en eten met gezond, mooi - bio, kleinschalig, liefdevol - spul op fietsafstand? Dit is je kaartje met kaasboeren, melktaps, lokale bierbrouwerijen, meel van de molens, boerderij-ijs, heerlijke honing, vis, schelpdieren, vlees en alles wat je je...