Gisteren bracht de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) een gevraagd advies uit aan staatssecretaris Paul Blokhuis over een structureel andere aanpak voor het terugdringen van dakloosheid in Nederland. De Raad wil vooral inzetten op huisvesting en minder regels. Dat klinkt prachtig en nuttig, maar ik zie deze aanpak nog steeds niet als structureel genoeg. Dakloos word je niet op je twintigste of op je dertigste. Dat word je al in je jeugd. Vaak al vlak na je geboorte. Hechting is bijna altijd de oorzaak. Dat zijn mijn bevindingen na mezelf te hebben ondergedompeld in dakloos Groningen. En… ik schreef er een roman over, die overigens vrijdag aanstaande uitkomt.

Dakloos word je pas als je wankelt en de meeste daklozen begonnen al te wankelen in de eerste vijf jaren van hun leven.

In tien jaar is het aantal daklozen in Nederland verdubbeld. De Raad noemt naweeën van de vorige crisis, te veel ingewikkelde regels voor kwetsbare mensen en te weinig goedkope woningen als oorzaken. Ik heb van dichtbij gezien dat dat klopt, maar dat het niet de bron is van dakloosheid. Dakloos word je pas als je wankelt en de meeste daklozen begonnen al te wankelen in de eerste vijf jaren van hun leven. Of zelfs vaak al vóór hun geboorte. Ellende is overerfbaar, leerde ik.

In 2013 zette ik de daklozenwandelingen in Groningen op. Twaalf mensen van de straat namen duizenden Groningers mee door de stad om hun levensverhalen te delen. Door de wandelingen leerde ik tientallen mensen van de straat van dichtbij kennen. Ik leerde dat ze niet dakloos werden op hun twintigste of dertigste, maar eigenlijk al toen ze nog heel jong waren, toen er thuis dingen heel erg mis gingen, vaak al vlak na hun geboorte. Hun jeugdverhalen grepen me aan. Ze vormen de basis voor mijn boek.

Een kind kan niet kiezen wat hem overkomt.

Donkerder gaat over Rogier, een slim jochie, lief, zorgzaam en positief. In de krokusvakantie van 1983 verhuist hij met zijn ouders naar een vakantiepark in Drenthe, waar zijn vader directeur wordt. Donkerder gaat ook over René, wiens kaarten voor het leven minder goed geschud zijn; hij is de jongste in een gezin van vier, zijn moeder is overleden en zijn vader en broers zijn aan de drank en misbruiken zijn zus. Donkerder gaat ook over wat de levens van de twee jongens met elkaar doen en dat je je tegen te veel duisternis niet kunt weren en over dat een kind niet kan kiezen wat hem overkomt.

Door de daklozenwandelingen ervoer ik aan den lijve wat diepe duisternis van anderen met mijn leven deed. In Donkerder, mijn debuutroman, schrijf ik de donkerte van me af en vertel ik het jeugdverhaal van de daklozen die me binnenlieten in hun leven. Mijn roman is een uitnodiging om met nog minder oordeel naar daklozen te kijken. Want waar komt al die duisternis eigenlijk vandaan? Dakloos word je niet op je twintigste, dertigste of veertigste. Dakloos word je in je jonge jaren.

Meer over de daklozenwandelingen (inclusief prachtige verhalen van onder andere Karin Sitalsing): https://ritzotencate.com/project/gewoon-een-kop-koffie/

Wat dan wel? Gewoon weer naar elkaar omkijken.

Concreet adviseert de Raad:

  • Meer kleine woonvormen creëren.
  • Huisuitzettingen bij huurachterstand verbieden.
  • Dreigende dakloosheid beschouwen als vraag om hulp.
  • Creatieve eigen woonoplossingen tijdelijk toestaan.
  • Flexibel zijn met regels zodat mensen niet nog verder in de problemen raken.

Dat is een mooi begin, maar volgens mij allemaal niet structureel genoeg. Er is meer verbinding nodig in onze maatschappij. Gewoon weer naar elkaar luisteren. Gewoon weer een beetje naar elkaar omkijken. Gewoon weer een praatje maken.

Heb je vragen, aanvullingen? Laat een reactie achter, mail of bel.

 

Zomerleestip, naar de koning en smartphone gezonde scholen

Zomerleestip: Donkerder 2.0 In 2020 verscheen mijn debuutroman Donkerder. Zo’n 1.000 exemplaren gingen over de toonbank, tientallen prachtige reacties verschenen op Bol.com, Hebban.nl en Goodreads en tientallen bibliotheken namen Donkerder op in hun collectie en mijn...

86 Tips voor gezond smartphone gebruik op school en in de klas.

(Foto: Martijn Aslander) Smartphones zijn wonderapparaatjes, daarom heten ze ook smartphones. Als je alles wat je met een smartphone kunt, in losse apparaten bij je zou willen dragen, dan zou je een flink backpack nodig hebben. Smartphones zijn ook de hel, dat is...

Hoe zet je een sociale beweging op? Mijn handleiding, in drie stappen.

Een paar weken terug kreeg ik een mailtje van Freya (bovenstaande foto is ook van haar).  ‘Ik volg je nu een tijdje op LinkedIn, omdat ik vind dat je erg inspirerende en interessante dingen doet en dan ook nog in het noorden! Erg leuk.    Ik hou me bezig met...

#VrijMiBos: op vrijdagmiddag naar het bos

#VrijMiBos, wat is dát nou weer? Nou, heel eenvoudig: op bijna elke vrijdagmiddag naar het bos. Inderdaad: geen borrel, maar bos. Je weekend niet beginnen met een kater, maar met een overdosis Vitamine Natuur. Mét een paar leuke mensen, zonder telefoons of andere...

Lunchen bij de Koning

Afgelopen woensdag (was het echt eergisteren?) waren honderd mensen te gast bij de Koning en Koningin. Ik was één van hen. ‘Hoe was dat?’ willen veel mensen weten. Bij deze deel ik mijn verhaal. Ik voelde me vereerd, gezien, gewaardeerd. Het contact met de Koning,...

Digitale Fitheid op scholen, in het onderwijs, met jongeren. Doe je mee?

De komende weken, maanden wil ik aan de slag met digitale fitheid op scholen, in het onderwijs, met jongeren. Samen leren hoe we gezonder kunnen omgaan met smartphones en het internet. Hoe zorgen we ervoor dat we de digitale middelen weer de baas worden? Maandag 20...

Vaker tot veel tellen

‘Waar wind je je over op?’ Ik stel deze vraag vaak aan groepen om ze een beetje aan de praat te krijgen. Als er ruimte is stuur ik ze daarna graag de straat op, de krantenhoek van de bieb in, om pas weer terug te komen als ze een flinke verzameling opwindsels hebben,...

Alsjeblieft: versie 2.0 van mijn roman Donkerder, gratis.

Tien jaar terug zette ik de daklozenwandelingen van Groningen op; ik hielp twaalf voormalig dakloze gidsen hun levensverhaal te delen aan de hand van de stad. Duizenden mensen wandelden mee, soms wel tien kilometer. Elke gids had zijn of haar eigen levensverhaal en...

Let’s welcome Winter!

This week was the week of Samhain, All Saints or as the Mexicans call it Las Dias de los Muertos. It’s the time of year that – at least in the northern hemisphere - we feel winter is coming, the darker season is rising. From now on most of us have the tendency to...

Vijf dagen en nachten overleven in de Schotse natuur

“Bushcraft, zoals wij het zien, is mensen te laten ervaren dat buiten je thuis kan zijn en daar hoort alles bij,” aldus René Nauta en Beke Olbers over bushcraft, hun bedrijf Extra Bushcraft en hun opleidingen. In 2019 begonnen Erik, Stefan, Ward en ik bij Beke en René...

Van lezing over digitalisering naar Nationaal Museum Digitalisatie

Een aantal weken terug vroeg een onderwijsgroep me of ik een lezing wilde geven over digitalisering. Omdat lezingen niet per sé de meest inspirerende vorm zijn om iets te leren verzonnen we samen een niet-lezing: het Nationaal Museum Digitalisatie. In plaats van een...

STROOM Emmen zoekt jongeren die willen vlammen voor Emmen

Op dinsdag 12 oktober zijn de audities voor STROOM: een gloednieuw programma van de Bieb in Emmen voor creatieve, ondernemende jongeren om samen met een toegewijd team echt toffe events te organiseren. Wie laat zien goede plannen te kunnen verzinnen, dingen te kunnen...