Er gaat iets helemaal niet lekker bij aanleg en onderhoud van groen in onze stad en gemeente, bijvoorbeeld bij de Zuidelijke Ring, bijvoorbeeld bij het Sterrenbos en ook in onze wijk: het Hortusbuurt, Ebbingekwartier. Er wordt structureel in strijd gehandeld met een prachtig ‘strategisch plan beheer openbare ruimte’ en de belangen van stadjers en natuur. Krijgen, nemen commerciële belangen meer ruimte dan belangen van stad en groen? Daarom stuurde ik onderstaande brief aan onze gemeenteraad. Lees mee en… doe mee!
Geachte raadsleden,
Welkom terug!
Er is iets vreemds, iets ongezonds aan de hand in onze stad rondom groenaanleg en -onderhoud. Het beleid (zie hier het prachtige strategisch plan beheer openbare ruimte), beleidsmakers en bestuurders en zeggen: alle ruimte voor biodivers groen (en dat is anno 2025 hard nodig), maar de uitvoering doet het tegenovergestelde. Zie bijvoorbeeld de aanleg en onderhoud van het groen rondom de Zuidelijke Ringweg, het Sterrenbos of – waar ik het van dag tot dag als bewoner volg – Bloemsingel / Ebbingekwartier. Waar gaat het mis? En waarom gaat het mis? Winnen de commerciële belangen het hier van belangen van stadjers en natuur?
Ik neem u mee naar de Bloemsingel.
Eind jaren negentig werd het CiBoGa terrein, aan het Boterdiep, bouwrijp gemaakt voor een nieuwe wijk in de stad. De bodem moest en is radicaal gesaneerd en parkeergarage Boterdiep is aangelegd. Vanaf rond 2000 was het CiBoGa-terrein schoon van olie, troep, narigheid, waarna het CiBoGa-terrein langzaam werd omgetoverd tot een prachtige woonwijk, waarin de mens centraal staat en auto’s worden geweerd. Een aantal jaren terug werd de wijk omgedoopt tot Ebbingekwartier. Sinds – volgens mij – vorig jaar is de wijk af. Inclusief mooie straatjes, nieuw strak asfalt, beplanting en zelfs door de Gemeente gepote bloembollen. Zo hier en daar plantten mensen zelf met hun kinderen een fruitboompje. Prachtig. Klaar. Niets meer aan doen.
En toen kregen we begin dit jaar ineens een mail over de aanleg van nieuw groen rondom de Bloemsingel.
De straat werd afgezet, gloednieuwe (elektrische!) graafmachines rolden de straat in en infrastructuurbedrijf (!) Avitec is vervolgens zeker acht weken bezig geweest met het afgraven van ik schat in wel 5000 vierkante meter van de Bloemsingel en omstreken om vervolgens nieuwe ‘schone aarde’ terug te plaatsen. Krokusjes eruit, fruitboompjes weg, alles weg. Oh en er moest ook 50 meter asfalt worden vervangen. Het bedrijf Sight Landscaping kwam de laatste week langs om – nauwkeurig met GPS! – nieuwe beplanting aan te leggen. Helemaal in lijn met het strategisch plan, zou je verwachten.
Nou, niet dus. Er zijn hier tonnen euro’s stukgeslagen op een beplanting die loodrecht staat op het strategisch plan en wat goed is voor natuur en bewoners!
Bij Sight Landscaping heb ik het beplantingsplan opgevraagd en dan blijkt dat verreweg het merendeel exoot is en de bijdrage aan biodiversiteit nihil is. De beplantingslijst vindt u hieronder, inclusief een uitspraak over het al dan niet inheems zijn en de bijdrage aan de biodiversiteit.
Wat blijkt verder? Tussen de soorten is een Chinese braam aangeplant, een woekeraar. Dat vraagt blijvend onderhoud. Wat blijkt verder? Sinds de ingreep van Avitec groeit er heermoes, een invasieve exoot die vooral groeit op ongezonde grond. Dat vraagt blijvend onderhoud. Eigenlijk wekelijks, jarenlang. Waar komt die ineens vandaan? Van de toch niet schone grond aangebracht door Avitec? Waarom plant je iets aan waarvan je weet dat je daar veel werk van gaat hebben?
Hoe kan dit allemaal, vraag ik me af. Het staat loodrecht op het strategisch plan beheer openbare ruimte. En… het was al af, goed, klaar. Waarom huurt de Gemeente een peperduur infrastructuurbedrijf in om een complete straat opnieuw in te richten? Acht weken werk met ik schat in tien man per dag en een aantal machines. Dat kost letterlijk tonnen. En periodiek onderhoud door Sight: dat kost zo maar weer een paar duizend euro per maand. Waarom? Waarom doen onze eigen mannen en vrouwen van de Gemeente dat niet? Waarom worden burgers niet betrokken of gevraagd? Wie werkt hier tegenstrijdig met het strategisch plan beheer openbare ruimte? Is het gebrek aan kennis, gaat er in de communicatie iets mis of zijn er andere, commerciële, belangen in het spel?
De regiomanager van Sight legt uit: De Gemeente maakte een beplantingsschema en wij voerden uit. Daarbij heeft de Gemeente rekening gehouden met allerlei factoren, onder andere de overlast die ontstond rondom het Stadsstrand.
Zit de buurt hier op te wachten? Onwetenden vinden de nieuwe beplanting met al die bloemetjes en stekels prachtig, maar de mensen die beter weten, inclusief het bestuur van buurtvereniging Hortusbuurt, natuurlijk niet. Dit is belachelijk! Als je dan toch al die tonnen uitgeeft, doe het dan goed, aan mooie inheemse struiken en bomen, bijvoorbeeld.
Of je nou zelf nadenkt of het strategisch plan leest, het moet qua groenonderhoud rigoureus anders dan hoe we het de afgelopen decennia, misschien wel eeuwen zijn gaan doen. De tijden dat we pronkparken en sierplantsoenen aanlegden met exotische planten, om te laten zien hoe rijk je was, zijn voorbij. Nu moeten we de natuur de ruimte geven. We moeten van ego-parken naar eco–(non–)systemen. Van strak op lijnen, soort bij soort, mooi in de perkjes naar organisch, wildgroei. Want of je nou mikt op het meer hittebestendig maken van je stad, het meer waterproof maken, de biodiversiteit vergroten, het laten bijdragen aan het fysieke en mentale welzijn van je bewoners, een natuurlijk organisch groene omgeving met inheemse planten draagt daar meer aan bij dan hoe we het tot dusver deden. Daar zijn ook wetenschappers het over eens. #HetIs2025.
Op een aantal plekken in en om de stad gaat het flink mis. Ik noemde al de Zuidelijke Ring, het Sterrebos en dus de Bloemsingel.
Gelukkig gaat het ook op heel veel plekken al fantastisch. Wandel bijvoorbeeld vanuit het Noorderplantsoen via het Pieterpad de stad uit en de weelderige inheemse biodiversiteit wappert je om de oren. In het Stadspark woekert het heerlijk. Rondom Kardinge, in Lewenborg, Beijum. Of hier ook gewoon in de buurt, aan de Botermolendrift in het klein: een door buurtbewoners aangelegde en onderhouden wilde tuin. Prachtig en vol met insecten en vogeltjes.
Ik wil u uitnodigen aandacht te hebben voor eco-systeem-vriendelijk groenonderhoudbeleid en ik wil u uitnodigen bestuurders aan te spreken op het in strijd handelen hiermee. Ik wil u uitnodigen plannen te presenteren en te ondersteunen om de stad en gemeente gezond te vergroenen. Want we hebben minder ecosysteem-onvriendelijk groenonderhoud nodig en meer inheemse, wilde planten en bomen. Daar wordt de stad, gemeente en wereld gezonder en gelukkiger van! En dat is wetenschappelijk onderbouwd allemaal waar.
En om het concreet te maken.
- Verwijder op zoveel mogelijk plekken exoten, aangeplant of aan komen waaien (zoals de Reuzenberenklauw, Springbalsemien en Heermoes, Japanse duizendknoop bijvoorbeeld).
- Laat de natuur zoveel mogelijk haar gang gaan en er komt vanzelf op wat op die plek past. Wonderlijk!
- Voeg zo hier en daar wat inheemse kruiden, planten, struiken en bomen toe. Kies daarbij vooral voor planten die bijdragen aan een mooi ‘groen fleurig straatbeeld’. Plant zoveel mogelijk inheemse bessenstruiken, bramen of vooral frambozen aan. Voeg fruit– en notenbomen toe. Hoe heerlijk is het om in het najaar gewoon gratis appels, peren, pruimen en kersen uit eigen straat te hebben. Of hazelnoten, (tamme) kastanjes, walnoten! Niet uit de supermarkt of van de markt, maar gewoon gratis uit de berm of park! Heerlijk, gezond en gratis!
- Neem stadjers mee in hun waardering en gebruik ervan, bijvoorbeeld door educatie over hoe geweldig al die planten zijn! Faciliteer wildplukwandelingen, kastanje-diners, workshops in het maken van ‘onkruid-pesto’ – bijna gratis én heerlijk én gezond én leuk! IVN heeft een heel leger aan mensen die kunnen helpen en natuurlijk zijn er ook legio vrije natuurkenners die de lol en waarde van natuur kunnen laten ervaren. Mijn vriendin Leonie Bais en ik zijn daar twee van.
- Onderhoud – waar nodig. Overhangende takken kunnen het verkeer belemmeren, bijvoorbeeld.
- En werk daarbij misschien niet meer samen met infrastructuurbedrijven, zoals Avitec. Dat zijn bedrijven die geld verdienen met asfalt aanleggen en grond verplaatsen.
Daarbij zouden we kunnen afkijken in Berlijn, Scandinavische steden zoals Kopenhagen, Aarhus, Stockholm Of… naar Leeuwarden, waar je bijvoorbeeld in de wijk Bilgaard elke herfst omkomt in al het lekkers!
Samen met een aantal bewoners uit de buurt, wil ik hier wel serieus aan de slag. We willen graag samen een ‘groenlab’ bouwen om daar ook lessen te leren die voor elders waardevol zijn.
Wilt u meer horen of zien? Ik kom graag een keer langs in uw spreekhalfuur, ik ben graag een keer ‘Gast van de Raad’ en ik laat u ook met alle liefde een keer de Bloemsingel zien. Want het moet anders. Het is 2025.
Ik hoor graag,
Ritzo ten Cate
Bijlage: Beplanting Bloemsingel overzichtstabel: Inheemsheid & Biodiversiteit
Lijst ontvangen van Sight Landscaping. Onderzocht met AI-bot perplexity en dat besproken met experts.
| Soort | Inheems Nederland? | Biodiversiteit bijdrage |
| Salix repens ‘Dart’s Silver’ | Ja | Hoog |
| Euonymus fortunei ‘Dart’s Blanket’ | Nee | Laag |
| Sarcococca hookeriana var. Humilis | Nee | Matig |
| Spiraea decumbens | Nee | Matig |
| Rosa innocencia ‘Korstarnow’ | Nee | Laag |
| Rubus ‘Darts Evergreen’ | Twijfelachtig | Redelijk |
| Viburnum davidii | Nee | Laag |
| Potentilla fruticosa ‘McKay’s White’ | Gekweekte variant | Redelijk |
| Davidea involucrata | Nee | Laag |
| Syringa vulgaris ‘Mme Lemoine’ | Nee | Laag/Matig |
| Amelanchier lamarckii | Nee/Oud-inburger. | Redelijk |
| Magnolia kobus | Nee | Laag |
| Prunus padus | Ja | Hoog |
| Halesia carolina | Nee | Laag |
| Cornus controversa ‘Variegatum’ | Nee | Laag |